Van uitbraak tot technische standaarden
Op 21 juli 1976 werd er in het Bellevue-Stratford Hotel in Pennsylvania, de Verenigde Staten, een conventie gehouden door the American Legion, een organisatie voor Amerikaanse oorlogsveteranen. Op 27 juli, drie dagen na de conventie, overleed een voormalige officier van de Amerikaanse luchtmacht ogenschijnlijk aan een hartaanval. Op 30 juli overleden nog drie aanwezigen van het congres, ook op het eerste gezicht aan een hartaanval, later zou blijken dat het in alle gevallen om een longontsteking ging. Binnen een week kwamen er 130 mensen in het ziekenhuis te liggen. Binnen twee weken waren 182 gevallen, waarvan 149 legionnaires. In totaal kwamen er 29 mensen te overlijden.
In 1977 werd de focus van het onderzoek naar de uitbraak verandert van een patiënt nul, het eerste geval van de uitbraak, naar het hotel, het gebouw zelf. In de koeltoren van de klimaatinstallatie vonden onderzoekers de bacterie die vanaf dan bekend zou komen te staan als Legionella.
Dit is de eerste bekende cluster uitbraak van Legionella, een bacterie die een atypische longontsteking veroorzaakt. Het onderzoek leidde wereldwijd tot nieuwe regels en standaarden voor klimaatsystemen.
Installateurs bieden, vandaag de dag, veelal Legionellabeheer en preventie aan. Op iedere beurs is er weer innovatie op het gebied van Legionellapreventie en het zal een installateur niet zijn ontgaan wat de risico-systemen zijn. Sinds de invoering van de standaarden zijn er niet of nauwelijks nog uitbraken geweest. In Europa geldt dat er 10 tot 15 gevallen van Legionella zijn per miljoen inwoners. Dat roept de vraag op: hoe staan installaties in verhouding tot de volksgezondheid?
Installatietechniek en volksgezondheid
“De stelling die ik altijd heb is dat gebouwen vooral zijn bedoeld om de volksgezondheid te bevorderen. Luchtbehandeling en ventilatie spelen een grote rol,” vertelt Francesco Franchimon, eigenaar van Franchimon ICM, een adviesbureau binnen de vastgoed en huisvestingsvraagstukken. Franchimon deed zijn promotieonderzoek in Public Health Engineering aan de Technische Universiteit Eindhoven.
“Bij SARS en MERS zagen we dat de virussen via de lucht overgedragen werden,” zegt Franchimon. “Door meer en langer te ventileren kan je een virus dat door de lucht overdraagbaar is voor een groot deel kwijtraken en additioneel tijdelijk niet te recirculeren en warmtewielen uit te zetten.”
“Het vraagt niet veel om een gebouw anders in te stellen en het is eenvoudig om vanaf een afstand te doen. Daarom vinden wij dat dit vanuit een voorzichtigheidsbeginsel een proportionele maatregel is, ondanks dat de transmissie via de lucht nog niet is erkend door de autoriteiten.”
Levensduurverwachting en sanitaire installaties
De levensduurverwachting is in Europa in de twintigste eeuw flink toegenomen, dat heeft voor een groot deel te maken riolering en sanitaire voorzieningen. Door de hendel van een besmette waterpomp te verwijderen maakte John Snow in 1854 een einde aan een Cholera uitbraak in Londen. Voor riolering was de levensduurverwachting in Liverpool 19 jaar. Na het plaatsen van een rioleringssysteem in de stad verdubbelde deze. Dit is zo’n voorbeeld dat een technische installatie tot een enorme gezondheidswinst heeft geleid. “Bij de SARS epidemie zagen wij dat bij doorspoelen en bij vloerputten en sifons die droog zijn gevallen ook een fecaal-orale overdracht was, dus een verkeerd gebruikt van installaties heeft een tegengesteld effect. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt dan ook aan door te spoelen met een dichte deksel. Die deksel zit er tenslotte niet voor niets.”
“Het is niet uitgesloten dat wij de komende decennia vergelijkbare situaties als deze zullen zien, de urbanisatie en globalisering zorgen voor nieuwe gezondheidsrisico’s. In potentie zou dit een grote invloed hebben op de installatietechniek, hoe kunnen zij deze nieuwe risico’s beheersbaar houden zoals bijvoorbeeld rioleringen in de 19de eeuw rioleringssystemen nieuwe Cholera uitbraken voorkwam. Na deze pandemie moeten we dus kijken waar we naartoe gaan. Of het nou sanitair of klimaat zijn, de installatietechniek is er om de volksgezondheid te beschermen.”
De Wereldgezondheidsorganisatie erkent de voornaamste overdrachtsvormen voor het nieuwe Coronavirus als druppels, dus hoesten of niezen, en contact met mensen of besmette oppervlakken, voor transmissie via de lucht is nog onvoldoende evidentie.
SARS, MERS en COVID-19
SARS en MERS zijn andere vormen van het Coronavirus, hetzelfde virus dat nu de ziekte COVID-19 veroorzaakt. SARS leidde in 2002 en 2003 tot een uitbraak in het zuiden van China. In 2012 was er een kleine uitbraak van MERS in het midden oosten. Er zijn een aantal belangrijke verschillen tussen SARS en MERS, en het nieuwe COVID-19. SARS en MERS hebben een hoger sterftecijfer, 15 en 34 procent, respectievelijk. Voor COVID-19 zijn er nog geen definitieve cijfers maar sterftecijfers schommelen in verschillende gebieden tussen 0.4 en 3.4 procent. SARS telde 8.098 gevallen van infectie, MERS 2.494, waar 127.000 mensen in totaal tot nu toe besmet zijn of zijn geweest na de ziekte COVID-19 hebben veroorzaakt door het nieuwe Coronavirus SARS-VoC-2). Het is daarom aannemelijk dat het nieuwe Coronavirus zich makkelijker verspreid meer besmettingen wereldwijd zijn en weliswaar procentueel een lager sterftecijfer maar in absolute zin veel meer dan SARS en MERS.
