Warmte en koude van de rioolwaterzuivering
Aquathermie. Iedereen praat erover. Het winnen en distribueren van warmte uit oppervlakte-, drink- of afvalwater is dan ook een veelbelovende manier om woningen aardgasvrij te verwarmen. Bij DWA zijn ze het stadium van praten al voorbij. Ze DOEN het gewoon. In de wijk Waterfront in Harderwijk liggen de leidingen van het warmtenet al in de grond. Binnenkort krijgen de eerste nieuwbouwwoningen warmte uit gezuiverd rioolwater geleverd.
Met 1.400 woningen, dichtbij het water, een nieuwe jachthaven en vele voorzieningen, krijgt het centrum van Harderwijk een heel nieuw gezicht. De nieuwe woningen zijn uiteraard aardgasvrij. De manier waarop ze verwarmd én gekoeld worden, is uniek. Namelijk, met warmte uit de rioolwaterzuiveringsinstallatie die in de buurt ligt. Het warmtenet dat door de wijk loopt, gaat gebruik maken van warmte uit het gezuiverde afvalwater. Nu loost het waterschap dat gezuiverde water nog direct op het Veluwemeer, straks gaat een warmtewisselaar daar eerst de warmte uit halen. Die gaat vervolgens naar een warmtekoudeopslag (wko), 200 meter onder de grond.
Koelen zonder elektriciteit
Vanuit de opslag wordt het via het warmtenet naar de woningen gepompt. Is er meer aanbod dan vraag naar warmte, bijvoorbeeld in de zomer, dan slaat de wko het op tot nader orde. Omdat de temperatuur van het gezuiverde afvalwater niet hoog genoeg is om in de winter de ruimtes te verwarmen, is er nog een extra duwtje nodig. Bij de eerste woningen gaat een individuele warmtepomp dat doen. Maar het kan goed zijn dat op een later tijdstip een grote warmtepomp aan de rand van de wijk het water eerst centraal gaat opstoken. Voordeel van de laagtemperatuurwarmte is dat het de woningen in de zomer ook prima kan afkoelen, zonder elektriciteit.
Ook het gemeentehuis sluit aan
De eerste 150 woningen krijgen begin volgend jaar al hun warmte en koude van de rioolwaterzuivering. De volgende fase van de nieuwbouwwijk, nog eens 900 woningen, komt er later bij. Ook de woningen van de aangrenzende nieuwbouwwijk, Kop van de Stadswerven, krijgen straks een aansluiting op het warmtenet, evenals het gemeentehuis van Harderwijk. Er bestaat ook een mogelijkheid dat er in een later stadium bestaande woningen gekoppeld worden aan het net.
Gemeente ontwikkelt zelf het warmtenet
DWA onderzocht twee jaar geleden in opdracht van de gemeente hoe de nieuwe wijk het beste gasloos gemaakt kon worden. Na een grondig onderzoek stelde DWA stelde voor om het lokale warmtenet met de warmte uit het gezuiverde afvalwater te voeden. Senior adviseur energietransitie Lambert den Dekker van DWA: “Samen met de bronnenstudie hebben we ook een businesscase uitgewerkt. Dat was in dit geval de basis voor het gemeenteraadsbesluit om erin te investeren. Het bijzondere is hier namelijk, dat de gemeente zelf (mede)eigenaar wordt van het warmtenet en het dus zelf gaat ontwikkelen. Dat vraagt om specifieke kennis, daarom hebben we in de voorfase meegedacht, kennis overgedragen en alle kosten en baten in kaart gebracht. Het voordeel van de eigen investering in het warmtenet is dat de gemeente goedkoper kan lenen dan een marktpartij. Dat komt de businesscase en uiteindelijk ook de bewoners ten goede.” Harderwijk zei volmondig ‘ja’ en de ontwikkeling kon beginnen.
Spin het web
DWA blijft ook betrokken bij de realisatie. “Juist nu kunnen we laten zien dat we duurzaamheid werkend maken. Een verkenningsstudie is nog tot daar aan toe, de complexiteit zit hem vooral in de realisatie. We hebben hier te maken met innovatieve technieken, een Waterschap die garanties zoekt dat de processen niet verstoord worden, een gemeente die het voortouw neemt, bewoners die niet in de kou willen komen te zitten en marktpartijen die het uiteindelijk moeten gaan waarmaken. Wij zijn in dat proces de spin in het web en gaan zorgen dat het gaat werken,” zegt Lambert. De leidingen liggen inmiddels al in de grond, de ondergrondse verbinding van de rioolzuiveringsinstallatie naar de wijk is zo goed als klaar. Nog even en dan heeft DWA weer een heel concreet voorbeeld van het motto ‘DWA maakt duurzaamheid werkend’. Innovatief, gedurfd en betrokken, brengt DWA de energietransitie naar de wijk.
